Anorexia en gevoelens van afwijzing. Hoe ga je hiermee om?

Je apps worden maar niet beantwoord terwijl je je zo alleen voelt. Een vriendin belt af terwijl je juist zo’n zin had om samen naar de bioscoop te gaan. Je moeder zegt je dat ze geen tijd voor je heeft terwijl je behoefte had aan een luisterend oor. Herken je deze situaties? Je kunt je afgewezen voelen als de ander je niet geeft waar je op dat moment behoefte aan hebt. Of je voelt je afgewezen op het moment dat je je niet geliefd en gewaardeerd voelt. Op die momenten ligt de anorexia op de loer en grijpt haar kans.

Anorexia versterkers

Ik herken het gevoel van afwijzing heel goed en weet hoe deze gevoelens de anorexia kunnen versterken. Als iemand mij voor mijn gevoel afwees, dacht ik direct: ‘Ik ben niet leuk genoeg’ of ‘Ik ben niet goed genoeg’ of ‘Ik kan ook niks’. Mijn gedachten gingen direct een negatieve kant op en zorgden ervoor dat ik mezelf moest straffen. Of, beter gezegd: de anorexiastem ging hier direct mee aan de haal. Ze bepaalde dat ik minder moest eten of meer moest bewegen. Ze wist dat ik kwetsbaar was en maakte hier misbruik van.

Afwijzing en het verleden

Ik ben geen psychotherapeut, maar als je je snel afgewezen voelt, is de kans groot dat de afwijzing van de ander raakt aan oud zeer. Aan oude pijn. En als deze pijn opvlamt, voel je je verschrikkelijk klein en hulpeloos. Je beleeft de gevoelens van toen opnieuw en opnieuw. Doordat ik gepest ben, voelde ik me snel afgewezen. Mijn klasgenoten wezen mij af, dus anderen zouden dit ook doen. Het werd een self-fulfilling prophecy: ik verwachtte afgewezen te worden en als het daadwerkelijk gebeurde, dacht ik: ‘Zie je nu wel! Ik wist het.’ Als je je snel afgewezen voelt, kan dit ook te maken hebben met je gezin van herkomst en een gebrek aan veiligheid en geborgenheid. Je hebt je mogelijk niet gezien en gehoord gevoeld.

Vier punten bij afwijzing

Als je je (snel) afgewezen voelt, gelden vaak de volgende punten:

• Je vindt de mening van de ander belangrijker dan jouw mening.
• Je past je te veel aan aan wat je denkt dat de ander wil.
• Je vindt de ander leuker dan jij bent.
• Je wilt goedkeuring van anderen in plaats van dat je jezelf goedkeuring kunt geven.

Herkenbaar? Maar wat kun je hier nu aan doen?

Tips om met gevoelens van afwijzing om te gaan

1. Realiseer je dat je afwijzing niet kunt voorkomen

Anorexia draait om controle, ook over dingen die je nooit zult kunnen controleren. Afwijzing kun je niet voorkomen. Je kunt immers niet bepalen wat een ander denkt of zegt. Realiseer je dat afwijzing een onderdeel van het leven is.

2. Leer van afwijzingen

Afwijzingen leren je iets over jezelf. Bijvoorbeeld dat je beter naar je behoeften moet luisteren als een ander niet naar je kan of wil luisteren. Of dat je jezelf een warme deken of kruik gunt als de ander niet langskomt om je een knuffel te geven. Geef jezelf wat de ander je niet kan geven.

3. Ga aan de slag met oud zeer

Als afwijzingen steeds opnieuw raken aan oud zeer, is dit een sterke indicator dat je hiermee aan de slag moet gaan. Praat erover met vrienden of met een therapeut. Ik heb gemerkt dat afwijzingen me nu minder hard raken doordat het verleden een plaatsje heeft gekregen.

4. Oefen in zelfcompassie

De anorexiastem en misschien jij zelf ook wel, zijn goed in je op de kop geven en streng en onrechtvaardig zijn voor jezelf. Probeer tegen jezelf te praten zoals je een goede vriend(in) toespreekt als hij/zij zich niet fijn voelt. Wees liefdevol naar jezelf in plaats van vol zelfkritiek.

5. Sta stil bij jouw kwaliteiten

Schrijf eens op waar jouw kwaliteiten liggen. Misschien ben je zorgzaam, kun je goed luisteren, ben je een harder werker of enthousiast. Door stil te staan bij wat je wél goed kunt, komen afwijzingen minder hard aan omdat je jezelf hebt leren waarderen. Het voorkomt ook dat je een slachtoffer wordt van de afwijzing van de ander of dat je gaat zwelgen in zelfmedelijden.

6. Uit je emoties

Afwijzingen doen pijn. Daar mag je verdrietig, ontgoocheld of boos over zijn. Door je gevoelens te uiten ontstaat er ruimte. Praat met een geliefde en voel hoe hij/zij jou waardeert. Als je zwijgt en alles doorslikt, stik je in je verdriet en geef je de anorexia alle ruimte om je pijn te doen.